مشاهیر بزرگ جهان: شاتوبریان

فرانسوا- رنه دوشاتوبریان در نظر معاصران فرانسوی خود بزرگترین نویسندۀ آن زمان بود. عصر شاتوبریان بزرگترین دورۀ تاریخ ادبیات فرانسه از عهد پلئیاد به بعد محسوب می شود. تفوق او حاکی از غلبۀ مذهب بر فلسفه است. همان گونه که تفوق ولتر ناشی از غلبۀ فلسفه بر مذهب است. وی به اندازه ای عمر کرد که تولد مجدد ماده گرایی را به چشم خود ببیند و می گفت هر حالت فکری یا اجتماعی که پیش آید و هیجان ادامه یابد، به تدریج حس قبول خود را از دست می دهد و حالت مخالف خود را به وجود می آورد و بر اثر افراط بسیار نوع بشر بار دیگر احیا می شود(اشاره ای است به فلسفۀ هگل که هرتزی – آنتی تزی را به وجود می آورد و هر دو ترکیب می شوند و عامل تازه ای یا سنتزی را تشکیل می دهند).او می گفت بعد از تولد، هیچ مصیبتی را بالاتر از به وجود آوردن بشر دیگری نمی دانم. در سال 1797 مقالۀ تاریخی، سیاسی و اخلاقی در بارۀ انقلابهای قدیم و جدید را منتشر کرد. شاتوبریان عقیده داشت انقلابها به منزلۀ طغیانهای ادواری است و همیشه یک منحنی را تشکیل می دهند که از شورش آغاز می شود و از طریق هرج و مرج به استبداد منتهی می شود. تاریخ به منزلۀ دایره ای است با صورت بزرگ شدۀ همان دایره، با حواشی و تعلیقاتی اضافی که چیز قدیمی را نو جلوه می دهد. صفات خوب و بد افراد علی رغم چنان تحولات بزرگ باقی می مانند.پیشرفت واقعی وجود ندارد، علم افزایش می یابد ولی فقط برای خدمت غرایزی که تغییر نمی کنند.

ایمان عصر روشنفکری به کمال نامحدود بشر تصور باطل کودکانه ای بیش نیست. اقوامی که امروزه وحشی اند به تمدن خواهند رسید، از عظمتها و انقلابهای متوالی خواهند گذشت و به نوبۀ خود به بربریت سقوط خواهند کرد شاتوبریان عقیده داشت اگر اعتقاداتی را که به مردم کمک کرده است تا انگیزه های غیر اجتماعی خود را کنترل کنند و ستم گری-بدی – رنج و مرگ غیر قابل اجتناب را متحمل شوند  از آنان بگیریم مرتکب جنایت شده ایم. او در آخرین خاطرات     خودمیگفت    روح من        مراوامیداردبه          هیچ    چیزحتی       خودم  عقیده نداشته باشم و همه چیز را – عظمت- بدبختی – مردمان و پادشاهان را با چشم حقارت بنگرم. بر روح من غریزۀ تعقل مستولی است و به آن دستور می دهد که تسلیم آنچه به ظاهر زیباست بشود. عدالت – انسانیت – برابری – آزادی وا فتخار. او متذکر می شود که عشق نوعی سرمستی است و ازدواج سرنوشتی بدتر از مرگ- هیچ قلبی را نیافته ام که زخمی نهانی نداشته باشد. روحی که به ظاهر آرام است به چاههای طبیعی ساوان(آفریقا) شباهت دارد که سطح آنها به نظر آرام و پاک می آید. ولی وقتی به عمق آنها نگاه می کنید، تمساح بزرگی را می بینید که از آب چاه تغذیه می کند.او عقیده داشت ادبیات یونان و روم مزایای بسیاری برای فکر و ذهن دارد ولی انسان را گرفتار محظورات اخلاقی می کند. یکی از مهمترین آثار شاتوبریان روح مسیحیت است که در واقع بیان عمدۀ نهضت رمانتیک در زمینۀ مذهبی بود و بازگشت ایمان و امید رانشان می داد. روح مسیحیت به قول ناپلئون «اثری ساخته و پرداختۀ سرب و طلاست ولی طلای ان بیشتر است. نبوغ شاتوبریان بر هرچه که جنبۀ عظمت و ملی داشته باشد برتری دارد.

شاتوبریان در تهیۀ خاطرات پس از مرگ در سال 1811 نوشت: زمین ما در دلفریبی است که از زهدان او بیرون می آییم. در کودکی ما را با پستانهای خود که پر از شیر و عسل است می پرورد. در جوانی و مردی، آب خنک و محصولات و میوه های خود را به ما ارزانی می دارد. هنگامی که می میریم، زمین دوباره آغوش خود را به روی ما می گشاید و روپوشی از سبزه و گل بر روی بقایای ما می افکند و در این ضمن در نهان ما را به جنس خود تبدیل می کند تا ما را دوباره به شکلی دلپذیر و تازه در آورد. در نوشته های او نیز جمله ای فلسفی که غم انگیز است می درخشد. تاریخ فقط تکرار همان حقایق است که در مورد افراد و اعصار مختلف به کار می رود. خاطرات پس از مرگ شاتوبریان پایدارترین اثراوست.

منبع: تاریخ تمدن عصر ناپلئون


مشاهیر بزرگ جهان: کوویه(1769-1832)

تهیه کننده : قاسم حمزوی

کوویه دانشمند بزرگ دیرین شناسی و تشریح مقایسه ای را بنیان نهاد و زمینۀ زیست شناسی را برای تغییر فکر اروپائیان فراهم ساخت. کوویه در مورد نرم تنان و کرمها اطلاعات بسیاری به دست آورد. وی  تا مدتی شیفتۀ آثار لینه بودولی به طور دائم فریفتۀ تاریخ طبیعی بوفون شد. او بسیاری از سنگواره ها را از دل خاک بیرون آورد و چنین پنداشت که جنبه های زمین شناسی به منزلۀ نوعی چاپ سنگی از زندگی گیاهی وحیوانی پیش از تاریخ است. بعضی از صدفهایی که از دریا جمع آوری کرد، بر اثر تنوع اعضای داخلی و شکافهای خارجی، چنان او را مسحور ساخت که پیشنهاد کرد طبقه بندی جدیدی از موجودات زنده بر اساس خصوصیات ساختمانی و تنوع آنها صورت گیرد. او در کتاب خود تحت عنوان تاریخ طبیعی ماهیها(1828-1831) 5000 نوع ماهی را شرح داد. با کتاب دیگرش تحقیقات در بارۀ استخوانهای فسیل شدۀ چهار پایان علم دیرین شناسی پستانداران را به وجود آورد. این کتاب حاوی شرحی بود از فیل پشم دارکه کوویه بقایای این فیل را در توده ای از خاک یخ زدۀ سیبری یافت و آن را ماموت نامید. در سال 1817 کوویه در اثر عمدۀ خود تحت عنوان طبقه بندی حیوانات بر اساس سازمان آنها در رده بندی جانوران را به صورت مهره داران – نرم تنان – بندپایان و شعاعیان انجام داد و قصد داشت نشان دهد پیدایش جنبه های متوالی سنگواره ها معلول نابود شدن ناگهانی صدها جنس جانور بر اثر حرکات شدید و تخریبی زمین بوده است.

کوویه در یکی از مجله ها گفت که هر موجود آلی دارای دستگاهی کامل و مخصوص به خود است که همۀ قسمتهای آن به طور طبیعی با یکدیگر مطابقت دارد تا در جهت معینی به کار رود. این عمل به وسیلۀ عکس العمل متقابل یا ترکیبی در همان جهت صورت می گیرد. از این لحاظ هیج یک از این قسمتهای    جداگانه          تغییر  شکل   نمیدهد                   مگراینکه       تغییر  مشابهی        درسایر        قسمتهای همان جانور به وجود آید و در نتیجه هر یک از این قسمتها به طور مجزا همۀ قسمتهای دیگر را که به ان تعلق دارد مشخص می کند. به این ترتیب ، اگر امعا و احشای جانوری طوری ساخته شده باشد که فقط برای هضم گوشت تازه باشد لازم است تا آرواره ها طوری ساخته شده باشند که برای بلع شکار به کار رود، دندانها برای پاره کردن و بلع گوشت، اعضای حرکت برای تعقیب و گرفتن آن و عضو شعور برای یافتن آن از فاصلۀ دور، بنابراین اگر تحقیقات با بررسی دقیق یک استخوان به تنهایی آغاز شود، شخصی که به اندازۀ کافی بر قوانین ساختمان آلی تسلط دارد می تواند همۀ وجود جانوری را که استخوان مزبور به آن تعلق دارد را از نو بسازد.

مبنع: تاریخ تمدن ویل دورانت


مشاهیر بزرگ جهان: کارل گوستاویونگ

کارل گوستاویونگ در سال 1875 میلادی در ایالات تورگووی آلمانی زبان سویس دیده به جهان گشود. یونگ بعد از زیگموند فروید پرآوازه ترین روانکاو قرن بیستم است که از اراو عقایدش در زمینه های روان شناسی- قوم شناسی – دین و عرفان بحث و جدلهای بسیار برانگیخته و بینش محققان زمینه های هنری و علوم انسانی را تحت تاثیر قرار داده است. یونگ معتقد بود علل و منشأ گرفتاریهای قرن بیستم را باید در طبع آدمی جستجو کرد که شیوه های خرد گرایانۀ افراطی آن را لجام گسیخته و بی بند و بار ساخته است. روابط پدر و مادر و محیط خانوادگی و تربیتی یونگ به گونه ای بود که از اوایل کودکی اندک اندک، زمینۀ نفسانی تعلق خاطر به زندگی درونی و مکاشفه و شهود را پیدا کرد. توجه به حیات درونی نزدیونگ به گونه ای بود که زندگی نامه اش سراسر حکایت حالات و کیفیات ذهنی و نفسانی و رویاها و تحولات زندگی درونی است. یونگ غریبان را برون گرا و شرقیان را درون گرا می خواند و به یک انسان شرقی درون گرا که امور ذهنی و نفسانی و معنوی برایش بیش از امور دنیوی مطرح است، نزدیکتر بود. یونگ از 16 سالگی به مباحث فلسفی علاقمند شد و به عقاید و آرا شوپنهاور بیش از فلاسفۀ دیگر دلبستگی نشان می داد. یونگ جوان به علوم طبیعی و تاریخ تطبیقی ادیان علاقۀ زیادی داشت و به پیام و معنای رویا اعتقاد خاصی نشان می داد یونگ در سال 1895 تحصیل در رشتۀ پزشکی را وارد دانشگاه شهربال آغاز کرد. آن زمان اوج شهرت نیچه بود. یونگ به سبب اینکه نیچه با مسیحیت مخالفت می کرد اعتقادات او را نمی پسندید اما مطالعۀ کتاب چنین گفت زرتشت نیچه برای یونگ کشفی بود به اندازۀ کشف فاوست اثر گوته. یونگ در سال 1900 میلادی آسیستان درمانگاه روان پزشکی بورگوتزلی در شهر زوریخ شد.وقتی که کارروان پزشکی را شروع کرد این علم عبارت بود از توصیف بیماریهای روانی و علائم و آثار آن و شخصیت خود بیمار مورد توجه نبود. فروید با آنکه روان پزشک نبود، اولین کسی بود که لزوم توجه به کل شخصیت بیمار روانی را مطرح ساخت. در این زمان یونگ مطالعۀ بیماریها را از راه تداعی آزاد شروع کرد. به عقیدۀ یونگ درمان واقعی هنگامی آغاز می شود که تاریخچۀ زندگی بیمار را بشناسیم. پزشک یا درمانگر باید همۀ ابعاد زندگی بیمار را مورد توجه قرار دهد و فقط به علائم و آثار بیماری اکتفا نکند. در بسیاری موارد فقط اطلاع از آنچه بیمار از ضمیر ناخودآگاه خود نقل می کند. کافی نیست بلکه باید با روش تداعی آزاد به تفسیر و تعبیر رویاها و کشف رمز زندگی شخص پی برد، یونگ در سال 1905 به عنوان استاد رشتۀ روان پزشکی در دانشگاه زوریخ برگزیده شد و در همان سال رئیس بخش روان پزشکی درمانگاه دانشگاه شد. در سال 1913 به امر تعلیم و تدریس در مباحث روان شناسی مرضی و روان کاوی فروید و روان شناسی اقوام بدوی و خواب مصنوعی پرداخت و در این مباحث به تفصیل در بارۀ عقاید و آراعلمی پیرزانه و فلورنوآ نیز بحث میکرد.یونگ در سالهای 1904-1905 یک آزمایشگاه روان شناسی مرضی در کلینیک روان پزشکی دانشگاه زوریخ به وجود آورد و در آنجا به تحقیق با روش تداعی آزاد پرداخت. تعدادی  کتابهای یونگ عبارتند از: 1- انسان و سمبولهایش 2- روان شناسی ضمیر ناخودآگاه 3- تحلیل رویا 4- انسان و اسطوره هایش